Trong quá trình Coaching cho nhiều bạn (DA), mình nhận thấy phần lớn các bạn không biết deal lương. Một số thì không biết mức nào là hợp lý, một số thì không biết cách để liên kết những kinh nghiệm trong quá khứ để tối ưu mức lương. Deal lương không đơn thuần là bạn muốn mức X triệu mỗi tháng, deal lương cần nhiều hơn thế, nó cần sự quan sát, nghiên cứu, và sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Deal lương không phải là một khoảnh khắc, nó liên quan tới cả quá trình phía trước. Bạn làm tốt quá trình trước deal lương thì khi deal lương bạn sẽ có nhiều cơ hội hơn để đạt được mức lương kỳ vọng. Trong bài viết này Vinh sẽ đưa ra một vài góc nhìn nhằm giúp các bạn deal lương tốt hơn.
3 thành tố quyết định mức lương
Thường thì cách deal lương sẽ không bao giờ có một strategy nào cố định, tùy từng công tuy, thời điểm và cả ngành nghề mà chúng ta cần có cách deal lương khác nhau. Từ góc nhìn của Vinh, có 3 thành tố quan trọng quyết định tới mức lương: công ty, ứng viên và mặt bằng chung thị trường lao động.
Mỗi công ty sẽ có tình hình tài chính khác nhau, vị thế khác nhau trên thị trường lao động chính vì vậy họ cũng sẽ có các range lương khác nhau. Khi các bạn apply các công ty brand lớn lương cao hơn các công ty brand tầm trung hay apply các công ty nước ngoài lương sẽ cao hơn các công ty local… Muốn lương cao thì cứ chọn những công ty có “thói quen” trả lương cao nhé nhưng ngược lại các công ty trả lương cao lại rất quan tâm tới thành tố số 2: năng lực ứng viên. Nếu bạn là người outstanding, thể hiện tốt trong các vòng test, phỏng vấn thì cứ tự tin mà deal lương cao. Khi nhà tuyển dụng đã thích bạn rồi thì một vài triệu không vấn đề gì với họ. Trường hợp bạn không phải quá outstanding, không apply các công ty có range lương cao thì chúng ta cần quan tâm tới mặt bằng chung của thị trường. Có rất nhiều lời khuyên dùng mức lương trung bình để deal lương nhưng với vị trí DA thì mình không khuyến khích lắm vì công việc này còn mới và công cụ này không áp dụng với tất cả mọi người. Tựu chung lại, điều quan trọng nhất trong deal lương là bạn phải biết rõ vị thế của mình và của công ty để đưa ra mức lương phù hợp.
Case deal lương fail
Sau khi đã chứng kiến kha khá case deal lương fail, Vinh list down ra đây một số case điển hình để chia sẻ cùng các bạn:
- Trường hợp đầu tiên, intern không lương.
Vinh rất kị mấy công ty mà tuyển intern không lương và luôn luôn khuyên các bạn say NO vì intern không lương chứng tỏ công ty không thể hiện sự TÔN TRỌNG với công việc mà bạn đang làm.
- Trường hợp thứ hai, đã có kinh nghiệm làm việc nhưng nghĩ rằng chuyển ngành nên sẵn sàng nhận lương fresher.
Nhận thức sai lầm này khá phổ biến, mới nghe thì có vẻ hợp lý nhưng thực tế nó rất SAI. Đối với DA, kiến thức ngành là rất quan trọng, nếu bạn đã có kinh nghiệm của 1 ngành nào đó mà học thêm công cụ để làm DA thì cứ tự tin mà deal lương tương ứng với số năm kinh nghiệm của bạn. Đây mới là nhóm có khả năng deal lương cao nè. Tất cả các bạn mà Vinh coach có offer trên 2x đều thuộc nhóm này. Đừng dại gì mà nhận lương thấp khi mình đã có kha khá kinh nghiệm làm việc nhé, thậm chí các bạn chuyển industry vẫn được quyền deal lương cao hơn fresher vì quá trình đi làm các bạn đã tích lũy được những kinh nghiệm khác như kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, kỹ năng giải quyết vấn đề…
- Trường hợp thứ 3, chưa deal lương bao giờ, có công việc là tốt lắm rồi 😀
Sai lầm này hay gặp ở các bạn mới ra trường. Có những bạn có background tốt, kỹ năng ổn mà deal lương thấp hơn năng lực. Có những case Vinh thấy các bạn hoàn toàn có thể deal cao hơn 15-20% tương đương 1 đợt tăng lương nội bộ. Thật ra sẽ không có vấn đề gì nếu bạn hoàn toàn hài lòng về mức lương đó, nhưng nếu mức lương đó ảnh hưởng tới performance của bạn thì đó là vấn đề. Vinh liệt kê các trường hợp deal lương fail để mọi người tránh thôi, còn thực tế, Vinh là người muốn hướng sự tập trung của các bạn vào performance, hiệu suất làm việc của các bạn hơn là lương. Performance tốt thì lương auto cao 😀 Khi đi làm, Vinh luôn có 1 niềm tin rằng, nếu mình tập trung, phát triển bản thân liên tục thì thu nhập ở năm thứ 5 sẽ bằng tổng thu nhập của 4 năm trước cộng lại.
Tips deal lương
Phía trên Vinh đã chia sẻ góc nhìn cá nhân về việc deal lương. Trong phần này, Vinh sẽ chia sẻ một số tips để giúp bạn deal lương hiệu quả hơn.
Tips 01: Biết người – Biết ta
Thời điểm deal lương thường diễn ra ở vòng final interview hoặc sau khi pass final interview. Tốt nhất bạn nên chuẩn bị cho quá trình deal lương ở ngay vòng final interview. Trước khi bắt đầu quá trình deal lương, hãy nhìn lại quá trình tuyển dụng, đánh giá lại bản thân và đưa ra range lương kỳ vọng của bản thân. Kế tiếp, hãy dành thời gian để tìm hiểu về công ty để dự đoán range lương mà công ty có thể offer nếu công ty không public. Tuyệt vời hơn nữa nếu trong network bạn có những anh chị đi trước, họ sẽ có góc nhìn sát với thị trường tuyển dụng.
Tips 02: Biết rõ ưu tiên của bản thân ở từng giai đoạn sự nghiệp
Trong phần này, bạn cần làm rõ mong muốn của mình là gì, đối với mình, lương chỉ là 1 phần thôi, quan trọng hơn cả là sếp, đội nhóm và văn hóa làm việc. Hãy cân nhắc các yếu tố quan trọng khác bên cạnh lương. Mình sẵn sàng giảm lương nếu được làm việc với những người ưu tú 😀
Giai đoạn 5 năm đầu sự nghiệp, hãy chọn môi trường. Sau đó, hãy chọn vừa môi trường tốt vừa thu nhập cao :)) đơn giản vì ở môi trường tốt, thu nhập cao, bạn sẽ có áp lực để phát triển bản thân hơn nữa. Anw, đó cũng chỉ là 1 lựa chọn thôi, thường các bạn đã đi làm đủ lâu rồi sẽ biết mình phù hợp với dạng công ty nào. Lúc đó thì lại không phải nhóm target audience của bài này :))
Tips 03: Đừng bao giờ nói ra mức lương kỳ vọng trước, nếu phải nói ra thì hãy nói ra đủ cao.
Khi nhận được câu hỏi mức lương kỳ vọng của bạn là bao nhiêu thì bạn có thể chủ động hỏi lại range lương của công ty là bao nhiêu? Trong trường hợp mà bạn thấy hơi thấp thì có thể hỏi thêm ngoài lương thì có các thu nhập khác hay không, nếu có thì là bao nhiêu để biết tổng thu nhập dự kiến ở mức nào. Trường hợp bạn nói trước mức lương kỳ vọng sẽ xảy ra 2 trường hợp.
- Một là nhà tuyển dụng sẽ đồng ý với mức lương bạn đưa ra —> mức lương bạn kỳ vọng thấp hơn khả năng sẵn sàng chi trả của công ty —> bạn có khả năng deal lương cao hơn nếu biết trước range lương.
- Hai là nhà tuyển dụng sẽ tìm cách deal xuống —> mức lương bạn đưa ra hơi cao. Bạn đưa ra mức lương mà nhà tuyển dụng đồng ý ngay khả năng cao là bạn đang bị trả lương thấp đó 😀
Tips 04: Cố gắng có ít nhất 2 offer để lựa chọn offer phù hợp nhất.
Khi bạn có nhiều hơn 2 offer, bạn sẽ có những offer phụ để làm baseline. Sẽ có trường hợp bạn rất muốn làm cho công ty A nhưng công ty B trả lương cao hơn. Khi đó bạn hoàn toàn có thể transparency, trao đổi với công ty về mong muốn của bản thân để có mức lương tốt hơn. Case này cũng ít khi xảy ra nhưng dù sao khi bạn có từ 2 offer trở lên thì tâm thế deal lương của bạn cũng tự tin hơn nhiều. Chính vì vậy, trong quá trình apply, bạn cần chia nhóm công ty, những công ty mà bạn rất muốn làm nên process gần nhau để tránh trường hợp các công ty gửi offer cách nhau xa trong khi thời gian bạn cần ra quyết định không quá nhiều thường chỉ khoảng 3-7 ngày thôi.
Tips 05: Người tính không bằng trời tính
Hãy cứ vô tư, lắng nghe bên trong mình, bớt tính toán. Quan điểm của mình, cứ làm việc hăng say vận may sẽ tới 😀 Mình đi làm thường không quá quan tâm mức lương hiện tại, miễn sao đừng thấp quá là được. Hãy hướng tới mức lương tốt trong 3 năm tới, 5 năm tới và làm việc hết mình. Một ngày nào đó bạn nhìn lại sẽ thấy thu nhập của mình đã cao hơn rất nhiều so với 5-7 năm về trước. TẬP TRUNG LÀM VIỆC, TẬP TRUNG PHÁT TRIỂN BẢN THÂN đó là cách tốt nhất để tăng lương trong dài hạn.
Bài viết này, Vinh hi vọng sẽ giúp các bạn có góc nhìn đa chiều hơn về vấn đề deal lương từ đó các bạn có thể lựa chọn cách deal lương phù hợp cho từng công ty. Sẽ không có công thức tuyệt đối nào cả mà chúng ta phải tùy biến trong mỗi trường hợp. Quan trọng nhất là bạn biết rõ vị trí của bản thân, lắng nghe tiếng nói bên trong và biết mình muốn gì để lựa chọn công ty phù hợp nhất. Cuối cùng, hãy hướng tới mục tiêu tăng trưởng trong dài hạn. Nếu bạn tập trung, phát triển bản thân liên tục thì thu nhập ở năm thứ 5 sẽ bằng tổng thu nhập của 4 năm trước cộng lại. TRUST ME!
– Xem ngay Lộ trình học Data Analyst chuyển ngành thành công trong vòng 6 tháng
– Xem ngay Lộ trình học Marketing Automation & Analytics Coaching 1 on 1 để upgrade kỹ năng phân tích cho Marketer
– Tham gia Vietnam Data Analyst Forum – #1 Informative Group để học hỏi và chia sẻ kiến thức về Data Analytics
– Cập nhật lịch khai giảng, chương trình ưu đãi và nhận tư vấn chuyển ngành miễn phí tại Data Coaching 1 on 1 – UniGap
